Wat is cholesterol?
Cholesterol is een vetachtige stof die van nature in het menselijk lichaam voorkomt en essentieel is voor de opbouw van celmembranen, de productie van bepaalde hormonen en vitamine D. Het wordt zowel door het lichaam zelf aangemaakt, voornamelijk in de lever, als ingenomen via voeding. Cholesterol circuleert in het bloed in de vorm van lipoproteïnen, waarvan de twee belangrijkste typen zijn: low-density lipoprotein (LDL) en high-density lipoprotein (HDL).
Low-Density Lipoprotein (LDL-Cholesterol): Dit wordt vaak beschouwd als “slechte” cholesterol omdat een hoog LDL-cholesterolgehalte kan bijdragen aan de opbouw van plaque in de slagaders, wat kan leiden tot atherosclerose en hart- en vaatziekten.
High-Density Lipoprotein (HDL-Cholesterol): Dit wordt vaak beschouwd als “goede” cholesterol omdat HDL helpt bij het verwijderen van overtollig cholesterol uit de bloedvaten en terugbrengt naar de lever voor uitscheiding.
Total Cholesterol (Totaal Cholesterol): Dit is de som van zowel LDL- als HDL-cholesterol.
Triglyceriden: Dit zijn vetten in de bloedbaan en hun niveaus worden vaak samen met cholesterol gemeten. Hoge triglyceridenniveaus kunnen ook bijdragen aan het risico op hart- en vaatziekten. Ze leveren voornamelijk energie, en komen vooral uit voeding.Ook een overschot aan zetmeel, suikers en alcohol in voeding wordt omgezet in triglyceriden. Je lichaam houdt die dan bij als een vetreserve.
Wat is een hoge cholesterol?
Een hoog cholesterolgehalte betekent dat er te veel cholesterol in het bloed circuleert, en dit kan het risico op hart- en vaatziekten vergroten. Het totale cholesterolgehalte in het bloed is een combinatie van verschillende soorten cholesterol, met name het LDL-cholesterol (“slecht” cholesterol) en het HDL-cholesterol (“goed” cholesterol).
Een hoog cholesterolgehalte is vaak geassocieerd met de volgende kenmerken:
Hoog LDL-Cholesterol: Een verhoogd niveau van LDL-cholesterol in het bloed kan leiden tot de vorming van plaque in de bloedvaten, wat bekend staat als atherosclerose. Atherosclerose kan leiden tot vernauwing en verstopping van de bloedvaten, wat het risico op hartaandoeningen en beroertes verhoogt.
Laag HDL-Cholesterol: Een laag niveau van HDL-cholesterol kan het vermogen om overtollig cholesterol uit de bloedvaten te verwijderen verminderen, wat ook het risico op hart- en vaatziekten kan verhogen.
Volgens Statista had in 2018 in België de helft van de volwassen bevolking een hoog cholesterolgehalte. Gedurende dat jaar had meer dan 55 procent van de Belgen in de leeftijdscategorie van 40 tot 64 jaar een cholesterolgehalte dat hoger was dan 190 mg/dl.
Zoek alle relevante cijfers in onze cholesterol waarden tabel.
Wat zijn de risico’s van een hoge cholesterol?
Atherosclerose: Een hoog gehalte aan LDL-cholesterol in het bloed kan leiden tot de vorming van plaque op de binnenwanden van de bloedvaten, een proces dat bekend staat als atherosclerose. Deze ophoping vernauwt de bloedvaten en beperkt de bloedstroom, waardoor het risico op hartaandoeningen en beroertes toeneemt.
Coronaire hartziekte: Als atherosclerose optreedt in de kransslagaders die het hart van bloed voorzien, kan dit leiden tot coronaire hartziekte. Dit kan pijn op de borst (angina pectoris) veroorzaken of zelfs leiden tot een hartaanval.
Hartinfarct/ hartaanval : Een hoog cholesterolgehalte verhoogt het risico op het ontwikkelen van bloedstolsels. Als een bloedstolsel de bloedstroom naar het hart blokkeert, kan dit leiden tot een hartaanval. Indien u langdurig een hoge cholesterol hebt en u zich zorgen maakt over uw hart kan u altijd een afspraak maken bij een cardioloog.
Beroerte: Als atherosclerose optreedt in de bloedvaten die de hersenen voeden, kan dit leiden tot een beroerte. Een beroerte treedt op wanneer de bloedtoevoer naar een deel van de hersenen wordt onderbroken, wat kan leiden tot permanente schade.
Perifere vaatziekte: Vernauwing van de bloedvaten in de benen als gevolg van atherosclerose kan leiden tot perifere vaatziekte. Dit kan pijn, zwakte en moeilijkheden met lopen veroorzaken.
Hoge bloeddruk: Een hoog cholesterolgehalte kan bijdragen aan de ontwikkeling van hoge bloeddruk, wat op zichzelf een risicofactor is voor hart- en vaatziekten.
Pancreatitis: Hoge triglycerideniveaus, die vaak gepaard gaan met een hoog cholesterolgehalte, kunnen het risico op pancreatitis verhogen.
Galstenen: Hoge niveaus van cholesterol in de gal kunnen de vorming van galstenen bevorderen.
Wat zijn de beïnvloedende factoren van een hoge cholesterol?
Er zijn verschillende factoren die van invloed kunnen zijn op de cholesterolniveaus in het bloed. Deze factoren kunnen variëren van genetische aanleg tot levensstijlkeuzes. Hier zijn enkele belangrijke beïnvloedende factoren voor een hoog cholesterol:
Dieet: Voedsel dat rijk is aan verzadigde en transvetten kan het LDL-cholesterol verhogen. Voedingsmiddelen zoals gefrituurd voedsel, bewerkte snacks en voedingsmiddelen van dierlijke oorsprong kunnen bijdragen aan een hoog cholesterolgehalte.
Lichamelijke activiteit: Onvoldoende lichaamsbeweging kan het HDL-cholesterol verlagen. Regelmatige fysieke activiteit helpt niet alleen bij het verlagen van het LDL-cholesterol, maar verhoogt ook het HDL-cholesterol.
Overgewicht en obesitas: Overgewicht kan bijdragen aan hogere triglycerideniveaus en lagere HDL-cholesterolniveaus.
Roken: Roken kan het HDL-cholesterol verlagen en de bloedvaten beschadigen, waardoor het gemakkelijker wordt voor cholesterol om zich op te hopen.
Leeftijd en geslacht: Cholesterolniveaus kunnen variëren met de leeftijd en verschillen tussen mannen en vrouwen. Naarmate mensen ouder worden, neigen de cholesterolniveaus vaak toe te nemen.
Genetica: Familiaire hypercholesterolemie is een erfelijke aandoening die het vermogen van het lichaam om LDL-cholesterol uit het bloed te verwijderen beïnvloedt, wat kan leiden tot hoge cholesterolniveaus.
Medische aandoeningen: Bepaalde medische aandoeningen, zoals diabetes en hypothyreoïdie, kunnen van invloed zijn op de cholesterolniveaus.
Alcoholgebruik: Overmatig alcoholgebruik kan de triglycerideniveaus verhogen.
Hormonale factoren: Hormonale veranderingen, zoals die optreden tijdens de menopauze, kunnen invloed hebben op cholesterolniveaus.
Het goede nieuws is dat je in veel gevallen invloed kunt uitoefenen op je cholesterolniveaus. Met de juiste stappen is het mogelijk om je cholesterol te verlagen. Ontdek hoe kleine veranderingen in je levensstijl een positieve impact kunnen hebben op je algehele gezondheid en welzijn. Leer meer over effectieve strategieën om actief aan de slag te gaan en je cholesterol op een gezond niveau te houden.