De ziekte van Parkinson is een progressieve neurologische aandoening die de bewegingsfunctie aantast. Het is vaak gekarakteriseerd door tremoren, stijfheid, vertraagde motoriek en instabiliteit. Terwijl medicijnen traditioneel de eerste behandelingsopties zijn, speelt neurochirurgie een steeds belangrijkere rol. Dit is vooral het geval in de latere stadia van de ziekte, wanneer medicijnen minder effectief worden. In deze blog gaan we dieper in op de rol van neurochirurgie bij de behandeling van de ziekte van Parkinson, de verschillende chirurgische benaderingen en hoe deze technieken het leven van patiënten kunnen verbeteren.
Wat is de ziekte van Parkinson?
De ziekte van Parkinson is een neurodegeneratieve aandoening, die vooral oudere volwassenen treft. Het ontstaat wanneer de zenuwcellen in een deel van de hersenen, de basale ganglia, afsterven. Deze cellen zijn verantwoordelijk voor het produceren van dopamine, een neurotransmitter die essentieel is voor de coördinatie van bewegingen. Wanneer de dopamineproductie afneemt, ontstaan de kenmerkende symptomen van Parkinson, zoals tremoren (trillen in rusttoestand), spierstijfheid, trage beweging en instabiliteit.
Hoewel medicijnen, zoals levodopa (L-dopa), de symptomen vaak tijdelijk kunnen verlichten, verliezen patiënten na verloop van tijd de effectiviteit van deze medicijnen. Dit is waar neurochirurgie een rol kan spelen.
Neurochirurgie als behandeling voor de ziekte van Parkinson
Neurochirurgie wordt niet voor iedereen met de ziekte van Parkinson aanbevolen, maar voor bepaalde patiënten kan het een belangrijke rol spelen in het verbeteren van hun symptomen en kwaliteit van leven. Er zijn verschillende neurochirurgische technieken die worden toegepast om de hersenactiviteit te moduleren en de symptomen van Parkinson te verlichten.
1. Diepe Hersenstimulatie (DBS)
De meest gebruikte en bekendste neurochirurgische ingreep voor Parkinson is Diepe Hersenstimulatie (Deep Brain Stimulation, DBS). DBS is een minimaal invasieve procedure waarbij een arts elektroden implanteert in specifieke delen van de hersenen die betrokken zijn bij motorische controle, zoals de globus pallidus internus of de subthalamische nuclei. Deze elektrische impulsen helpen om de abnormale hersenactiviteit te normaliseren die de symptomen van Parkinson veroorzaakt, zoals tremoren en stijfheid. Een van de grote voordelen van DBS is dat de stimulatie op elk moment kan worden aangepast, wat betekent dat de arts de intensiteit en frequentie van de stimulatie kan afstemmen op de behoeften van de patiënt.
Voordelen van Diepe Hersenstimulatie:
- Vermindert de behoefte aan medicatie, wat vaak leidt tot minder bijwerkingen van medicijnen.
- Vermindering van motorische symptomen zoals tremoren, stijfheid en trage motoriek.
- Minimale bijwerkingen, vooral vergeleken met andere chirurgische behandeling.
Wanneer is Diepe Hersenstimulatie geschikt?
Het wordt meestal aanbevolen voor patiënten die:
- Lijden aan ernstige motorische symptomen, die niet goed reageren op medicatie.
- Lijden aan ongemakkelijke of oncontroleerbare bijwerkingen van medicijnen (zoals onwillekeurige bewegingen).
- In een goed algemeen gezondheidsconditie verkeren en geen ernstige cognitieve achteruitgang vertonen.
2. Pallidotomie en Thalamotomie
Hoewel het tegenwoordig minder vaak wordt toegepast dan Diepe Hersenstimulatie, kunnen procedures zoals pallidotomie en thalamotomie soms nuttig zijn. Dit is het geval voor patiënten met Parkinson die niet in aanmerking komen voor of geen baat hebben bij Diepe Hersenstimulatie.
- Pallidotomie houdt in dat een specifiek deel van de hersenen, de globus pallidus, wordt verhit. Dit gebeurt om de abnormale zenuwactiviteit, die tremoren en stijfheid veroorzaakt, te verlichten. Dit wordt meestal gedaan door middel van een techniek die radiofrequente ablatie wordt genoemd.
- Thalamotomie is een procedure waarbij een klein gebied van de thalamus wordt vernietigd om tremoren te verlichten. Dit wordt soms toegepast bij patiënten die voornamelijk last hebben van tremoren. Dit is veel minder gebruikelijk dan Diepe Hersenstimulatie.
Deze technieken kunnen helpen bij het verminderen van tremoren en het verbeteren van de motorische controle. Ze worden tegenwoordig minder vaak gebruikt vanwege de effectiviteit van Diepe Hersenstimulatie en de risico’s van schade aan andere hersenstructuren.
3. Genetische Chirurgie en Gentherapie (in ontwikkeling)
Een andere veelbelovende benadering van neurochirurgie bij Parkinson is genetische chirurgie. Dit betreft het gebruik van gentherapie om de hersenen genetisch te modificeren, zodat ze dopamine kunnen blijven produceren of om andere hersenprocessen te verbeteren. Hoewel dit nog een experimenteel veld is, worden er wereldwijd onderzoeken uitgevoerd om deze technieken verder te ontwikkelen.
Wanneer komt neurochirurgie in aanzet bij Parkinson?
Neurochirurgische behandelingen worden over het algemeen overwogen in de volgende situaties:
- Medicatie werkt niet goed genoeg: Wanneer de ziekte progressief is en de medicatie steeds minder effectief wordt.
- Oncontroleerbare bijwerkingen van medicatie: Wanneer patiënten ernstige bijwerkingen ervaren van medicijnen die de kwaliteit van leven verminderen, zoals onwillekeurige bewegingen.
- Aanzienlijke impact op de levenskwaliteit: Wanneer de motorische symptomen van Parkinson het dagelijks leven aanzienlijk beïnvloeden en de patiënt niet in staat is om normale activiteiten uit te voeren.
Conclusie
Neurochirurgie speelt een steeds belangrijkere rol in de behandeling van de ziekte van Parkinson, vooral wanneer medicatie niet meer voldoende is om de symptomen onder controle te houden. Behandelingen zoals Diepe Hersenstimulatie hebben de potentie om de kwaliteit van het leven voor veel patiënten drastisch te verbeteren door symptomen zoals tremoren, stijfheid en trage motoriek te verminderen.
Neurochirurgie biedt geen genezing voor Parkinson, maar het biedt patiënten, die in een gevorderd stadium van de ziekte verkeren, nieuwe hoop en betere controle over hun aandoening. Het is echter belangrijk om te benadrukken dat neurochirurgische ingrepen zorgvuldig moeten worden afgewogen en dat niet alle patiënten geschikte kandidaten zijn voor deze behandelingen.
U bent steeds welkom voor een consultatie bij één van onze neurochirurgen voor verder advies!
