Endocarditis: Een hartontsteking die je niet mag negeren

Content

Endocarditis, ook wel hartontsteking genoemd, is een aandoening waarbij de binnenwand van het hart, de hartkleppen of beide ontstoken raken. Deze ontsteking wordt meestal veroorzaakt door bacteriën of schimmels die via de bloedbaan het hart bereiken. Hoewel het geen alledaagse ziekte is, kan endocarditis levensbedreigend zijn als het niet op tijd wordt behandeld. Een van de grootste uitdagingen bij deze aandoening is de herkenning ervan, aangezien de symptomen vaak sterk lijken op die van een gewone griep.

Symptomen van endocarditis

De symptomen van endocarditis kunnen sterk variëren en ontwikkelen zich meestal langzaam, maar in sommige gevallen kunnen ze plotseling optreden. De meest voorkomende klachten zijn:

  • Hoge koorts: Dit is vaak een van de eerste signalen en kan gepaard gaan met koude rillingen en nachtzweten.
  • Kortademigheid: Dit ontstaat doordat de hartfunctie wordt aangetast.
  • Pijn op de borst: Dit kan wijzen op complicaties zoals ontsteking van het hartzakje (pericarditis).
  • Vermoeidheid en zwakte: Patiënten voelen zich vaak extreem uitgeput.
  • Gewichtsverlies: Onverklaarbaar gewichtsverlies kan een teken zijn van een langdurige infectie.
  • Spier- en gewrichtspijn: Deze klachten worden vaak ten onrechte als griepverschijnselen gezien.

Andere minder voorkomende symptomen zijn bloed in de urine, huiduitslag of kleine paarse vlekjes op de huid (petechiën), zwelling in de benen en een vergrote milt.

Waarom wordt de diagnose vaak te laat gesteld?

De symptomen van endocarditis overlappen sterk met die van een griep of een andere minder ernstige infectie. Hoge koorts, vermoeidheid en spierpijn worden vaak gezien als onschuldige klachten, zeker in het griepseizoen. Hierdoor kan de ziekte onopgemerkt blijven totdat ernstigere symptomen, zoals hartproblemen of sepsis, optreden.

Daarnaast is endocarditis een relatief zeldzame aandoening, waardoor artsen er niet direct aan denken. De diagnose wordt vaak pas overwogen wanneer standaardbehandelingen voor een vermoedelijke griep of infectie niet aanslaan, of wanneer specifieke symptomen zoals hartgeruis of embolieën optreden.

Hoe ontstaat endocarditis?

Endocarditis wordt veroorzaakt door micro-organismen zoals bacteriën of schimmels die via de bloedbaan het hart bereiken. Dit kan gebeuren door:

  • Slechte mondgezondheid: Tandvleesinfecties of beschadigd tandvlees kunnen bacteriën in de bloedbaan brengen.
  • Medische ingrepen: Chirurgie, het plaatsen van katheters of injecties kunnen een toegangspoort bieden voor infecties.
  • Drugsgebruik: Intravenieus drugsgebruik verhoogt het risico op infectie.
  • Bestaande hartproblemen: Mensen met hartklepaandoeningen, aangeboren hartafwijkingen of kunstmatige hartkleppen hebben een hoger risico.

Zodra de micro-organismen het hart bereiken, hechten ze zich vaak aan beschadigde hartkleppen of ander aangetast weefsel, waar ze zich vermenigvuldigen en ontstekingen veroorzaken. Dit kan leiden tot de vorming van vegetaties, klonten van infectieus materiaal die de hartfunctie ernstig kunnen verstoren.

Hoe gevaarlijk is endocarditis?

Endocarditis is een ernstige aandoening die zonder behandeling levensbedreigend kan zijn. De ontsteking kan de hartkleppen beschadigen, waardoor het hart niet meer goed functioneert. Mogelijke complicaties zijn:

  • Hartfalen: Door beschadigde kleppen kan het hart niet meer efficiënt bloed rondpompen.
  • Sepsis: De infectie kan zich door het hele lichaam verspreiden en levensbedreigende ontstekingen veroorzaken.
  • Embolieën: De vegetaties op de hartkleppen kunnen losraken en bloedvaten elders in het lichaam blokkeren, wat kan leiden tot een beroerte, longembolie of orgaanschade.

Hoe wordt endocarditis vastgesteld?

De diagnose endocarditis wordt gesteld op basis van een combinatie van symptomen, bloedonderzoek en beeldvorming:

  • Bloedkweken: Deze kunnen de aanwezigheid van bacteriën of schimmels in de bloedbaan aantonen.
  • Echocardiogram: Hiermee kunnen vegetaties of andere afwijkingen op de hartkleppen worden gedetecteerd.
  • Aanvullend onderzoek: CT-scans of MRI’s kunnen helpen om complicaties op te sporen.

Behandeling van endocarditis

Endocarditis vereist een intensieve behandeling, meestal in de vorm van intraveneuze antibiotica of antischimmelmedicatie gedurende meerdere weken. In ernstige gevallen kan een operatie nodig zijn om beschadigde hartkleppen te herstellen of te vervangen.

  • Medicatie: De keuze van antibiotica hangt af van het type micro-organisme dat de infectie veroorzaakt.
  • Chirurgie: Bij ernstige schade of terugkerende infecties kan een hartoperatie noodzakelijk zijn.

Het succes van de behandeling hangt af van hoe snel de diagnose wordt gesteld en de behandeling wordt gestart. Daarom is het cruciaal om bij langdurige griepachtige klachten of ongewone symptomen medische hulp te zoeken.

Hoe kun je endocarditis voorkomen?

Hoewel niet alle gevallen van endocarditis kunnen worden voorkomen, zijn er enkele maatregelen die het risico aanzienlijk kunnen verkleinen:

  • Goede mondgezondheid: Regelmatig tandenpoetsen, flossen en tandartsbezoeken kunnen infecties voorkomen.
  • Hygiëne bij medische procedures: Zorg ervoor dat medische instrumenten steriel zijn.
  • Vermijden van risicovol gedrag: Intravenieus drugsgebruik en slechte wondverzorging kunnen infecties veroorzaken.
  • Profylactische antibiotica: Mensen met een verhoogd risico op endocarditis kunnen vóór bepaalde medische of tandheelkundige ingrepen antibiotica krijgen om infecties te voorkomen.

Conclusie

Endocarditis is een ernstige, maar behandelbare aandoening die vaak moeilijk te herkennen is door de aspecifieke en griepachtige symptomen. Het is belangrijk om alert te zijn op aanhoudende koorts, vermoeidheid en andere signalen die niet verbeteren met standaardbehandelingen. Tijdige diagnose en behandeling zijn cruciaal om ernstige complicaties te voorkomen. Door goede mondgezondheid en een gezonde levensstijl kun je het risico op endocarditis aanzienlijk verminderen. Als je vermoedt dat je symptomen van endocarditis hebt, aarzel dan niet om contact op te nemen met een cardioloog: vroeg ingrijpen kan levens redden.

Geschreven door
21.01.2025
Andere artikelen
Heb je nog een
vraag over?

Mediport opent zijn deuren op 02.10.2023. Ons boekingssysteem zal binnenkort live gaan. Gebruik in de tussentijd ons contactformulier en iemand van ons team neemt binnen 24 uur contact met je op.

Contact us